Δάνεια πρώτης κατοικίας-κρατική επιδότηση-κριτήρια για τους ευάλωτους δανειολήπτες

Εταιρείες διαχείρισης είναι έτοιμες να προχωρήσουν σε κατασχέσεις. Οι εκτιμήσεις λένε ότι περίπου 40.000 κατοικίες θα βγουν στο πλειστηριασμό κατά τη διάρκεια της φετινής χρονιάς. Το πρόγραμμα επιδότησης πρώτης κατοικίας έρχεται σε συνέχεια του προγράμματος Γέφυρα και αποτελεί ενδιάμεσο σταθμό μέχρι τη δημιουργία ειδικού φορέα, που θα αγοράζει και θα επαναμισθώνει στον ιδιοκτήτη για δώδεκα (12) χρόνια.

Το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε το νέο πρόγραμμα επιδότησης δανείου πρώτης κατοικίας για τους ευάλωτους πολίτες. Το πρόγραμμα θα δίνει επιδότηση από 70 εώς 210 ευρώ, ανάλογα τη σύνθεση του νοικοκυριού. Η αίτηση θα γίνεται μέσω ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας που αναπτύσσεται από τη γενική γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους. Η εκκαθάριση των αιτήσεων θα είναι αυτοματοποιημένη και άμεση.

Επιλέξιμοι είναι οφειλέτες που πληρούν τα εισοδηματικά, περιουσιακά και λοιπά κριτήρια που θεσπίστηκαν και ισχύουν στο προνοιακό πρόγραμμα «Επίδομα Στέγασης» (ΚΥΑ 71670, ΦΕΚ 4500/Β/29-09-2021), σύμφωνα με τα οποία το επίδομα στέγασης ανέρχεται ως εξής:

Το ποσό του επιδόματος πρώτης κατοικίας ορίζεται ως ακολούθως:

• Για τον δικαιούχο: 70 ευρώ το μήνα
• Για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού, προσαύξηση 35 ευρώ το μήνα.

Το ανήλικο παιδί προσμετράται ως ενήλικας τόσο στον υπολογισμό των εισοδηματικών κριτηρίων, όσο και στον υπολογισμό του εισοδήματος. Η κλιμάκωση που επιλέχθηκε, δίνει έμφαση στο παιδί, με προφανή στόχο να προωθηθεί η γεννητικότητα, ενώ ειδική μέριμνα υπάρχει για τις μονογονεϊκές οικογένειες και τα νοικοκυριά με απροστάτευτα τέκνα.

Στη μονογονεϊκή οικογένεια, για το πρώτο ανήλικο μέλος του νοικοκυριού ορίζεται προσαύξηση 70 ευρώ το μήνα.

Στα νοικοκυριά με απροστάτευτα τέκνα, ορίζεται προσαύξηση 70 ευρώ το μήνα για κάθε απροστάτευτο τέκνο.

Ως ανώτατο όριο του Επιδόματος Στέγασης ορίζονται τα 210 ευρώ μηνιαίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού.

Δικαιούχοι ανά εισοδηματικά όρια:

Α) Εισοδηματικά

Το συνολικό εισόδημα δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενο κατά 3.500 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού. Στη μονογονεϊκή οικογένεια για το πρώτο ανήλικο μέλος του νοικοκυριού ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ. Στα νοικοκυριά με απροστάτευτα τέκνα, ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ για κάθε απροστάτευτο τέκνο.

Το συνολικό εισόδημα δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 21.000 ευρώ ετησίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού.

Προσοχή, στο εισοδηματικό όριο για την επιδότηση δανείου ά κατοικίας δεν προσμετρώνται τα ποσά του Επιδόματος Παιδιού, τα μη ανταποδοτικά αναπηρικά επιδόματα και το επίδομα αναδοχής.

Κατά τα λοιπά συμπεριλαμβάνεται, όπως παγίως συμβαίνει, το πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα από κάθε πηγή προέλευσης – προ φόρων, μετά την αφαίρεση των εισφορών για κοινωνική ασφάλιση – που εισπράχθηκε από όλα τα μέλη του νοικοκυριού, όπως προκύπτει από τις τελευταίες εκκαθαρισμένες δηλώσεις φόρου εισοδήματος.

Επίσης το επίδομα δανείου α΄ κατοικίας είναι αφορολόγητο, δεν θεωρείται εισόδημα, δεν κατάσχεται και δεν υπολογίζεται στον καθορισμό της εισοδηματικής ενίσχυσης ή στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή του Eλάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και του Επιδόματος Παιδιού.

Β) Περιουσιακά κριτήρια

1) Ακίνητη περιουσία:

Η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας του νοικοκυριού δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 120.000 ευρώ για το μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και έως των 180.000 ευρώ.

2) Περιουσιακό τεκμήριο :

Το συνολικό ποσό από τόκους καταθέσεων των μελών του νοικοκυριού στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, όπως έχουν δηλωθεί στην τελευταία εκκαθαρισμένη δήλωση φορολογίας εισοδήματος (Ε1), δεν μπορεί να υπερβαίνει ετησίως το ποσό που προκύπτει από τον εξής μαθηματικό τύπο:

Ετήσιος τόκος = όριο καταθέσεων για κάθε τύπο νοικοκυριού * μέσο ετήσιο καταθετικό επιτόκιο /100

Τα όρια καταθέσεων για κάθε τύπου νοικοκυριού είναι τα ακόλουθα (συμπεριλαμβάνονται καταθέσεις, μετοχές, ομόλογα κτλ), δεν μπορούν να υπερβαίνει τις 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενα κατά 3.500 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού. Στη μονογονεϊκή οικογένεια για το πρώτο ανήλικο μέλος του νοικοκυριού ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ. Στα νοικοκυριά με απροστάτευτα τέκνα, ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ για κάθε απροστάτευτο τέκνο.

Δεν γίνονται δεκτές αιτήσεις νοικοκυριών, τα μέλη των οποίων, βάσει της τελευταίας εκκαθαρισμένης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος:

• εμπίπτουν στις διατάξεις του φόρου πολυτελούς διαβίωσης,
• δηλώνουν δαπάνες για αμοιβές πληρωμάτων σκαφών αναψυχής,
• δηλώνουν δαπάνες άνω των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ για δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία,
• δηλώνουν δαπάνες για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό, όπως αυτές προσδιορίζονται στους αντίστοιχους κωδικούς του εντύπου Ε1.

Διάρκεια επιδότησης:

Η διάρκεια είναι δεκαπεντάμηνη και εφόσον ο ιδιοκτήτης δεν έχει ανακάμψει οικονομικά θα πρέπει να απευθυνθεί στον ειδικό φορέα του Νόμου 4738/2020, για τη ρύθμιση οφειλών και παροχής 2ης ευκαιρίας. Ο συγκεκριμένος φορέας θα ΑΠΟΚΤΑ την κατοικία και έχει τη δυνατότητα να την επαναμισθώσει στον ιδιοκτήτη για 12 έτη. Αν ο οφειλέτης έχει ανακάμψει οικονομικά θα μπορεί να αγοράσει την κατοικία του.

Η κυβέρνηση θεωρεί ότι με την υλοποίηση στοχευμένων προγραμμάτων και δράσεων δημιουργεί ένα ολοκληρωμένο και πολυεπίπεδο πλέγμα στήριξης των ευάλωτων νοικοκυριών.

«Η ομάδα του polismagκρατάει μικρό καλάθι στο κατά πόσο ο πτωχευτικός νόμος θα απαλλάξει τους ευάλωτους συμπολίτες από βάρη που η κρατική αναλγησία, τα μνημόνια, η ανεργία, οι κατακρεουργημένοι μισθοί και η ακρίβεια, τους οδήγησαν σε αδυναμία.

Η στάση της κυβέρνησης απλά δίνει την ελάχιστη παράταση στους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας, μην αφήνοντας περιθώρια περαιτέρω διακανονισμού ή δικαστικών απαλλαγών.

Νομοθετεί την τακτική των funds και μεταβιβάζει την ακίνητη περιουσία των πολιτών σε λίγους, δημιουργώντας νέα μονοπώλια. Η επαναμίσθωση δε, γίνεται με κριτήρια που πολύ δύσκολα θα μπορέσει να ανταπεξέλθει ο δανειοδότης που δεν μπορούσε να καλύψει τη μηνιαία δόση του δανείου».

Τα κύρια χαρακτηριστικά της λειτουργίας του Φορέα είναι τα εξής:

1. Έξοδα: Όλα τα έξοδα μεταβίβασης και εκτίμησης του ακινήτου βαρύνουν τον φορέα. 

2. Ιδιοκτησία: Ο Φορέας αποκτά την ιδιοκτησία του ακινήτου ακόμα και αν ο ευάλωτος οφειλέτης ήταν μόνο επικαρπωτής ή είχε την ψιλή κυριότητα. Σε αυτή την περίπτωση, οι υπόλοιποι επικαρπωτές ή συνιδιοκτήτες θα πρέπει να συμφωνήσουν στη μεταβίβαση. 

3. Αξία ακινήτου: Για τη μεταβίβαση και την αποπληρωμή οφειλών, τον υπολογισμό του μηνιαίου μισθώματος και του τιμήματος επαναγοράς λαμβάνεται η εμπορική αξία και η εκτίμηση ειδικού ανεξάρτητου εκτιμητή. Αυτή η εκτιμήσει λαμβάνεται υπόψη και στην περίπτωση που υπήρξε πλειστηριασμός και η τιμή ήταν μέχρι 15% υψηλότερη από την εκτίμηση του εμπειρογνώμονα.

4. Μεταβίβαση: Η μεταβίβαση στον Φορέα θα πρέπει να γίνει πριν από ολοκληρωμένο και κατακυρωμένο πλειστηριασμό. Επίσης, ο οφειλέτης θα πρέπει να κάνει αίτηση για μεταβίβαση εντός 60 ημερών από το πτωχευτήριο, ενώ ο Φορέας θα πρέπει να αποκτήσει το ακίνητο και να αποπληρώσει τους πιστωτές του οφειλέτη σε πέντε εργάσιμες ημέρες. 

5. Διάρκεια μισθώματος: 12 έτη.

6. Μίσθωμα: Το μηνιαίο μίσθωμα υπολογίζεται βάσει της απόδοσης επί της εμπορικής αξίας, λαμβάνοντας υπόψη το κυμαινόμενο επιτόκιο στεγαστικών δανείων και το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ. Το μηνιαίο μίσθωμα αναπροσαρμόζεται σε ετήσια βάση.

7. Επαναγορά: Ο οφειλέτης έχει δικαίωμα να επαναγοράσει το ακίνητό του ύστερα από την καταβολή των μισθωμάτων για 12 έτη πληρώνοντας το ποσό επαναγοράς. Επίσης, μπορεί να αποκτήσει το ακίνητό του νωρίτερα, εφόσον πληρώσει τα μισθώματα μέχρι τη λήξη της 12ετίας και το ποσό επαναγοράς. Το ποσό επαναγοράς υπολογίζεται βάσει της εμπορικής αξίας και την αξία του εκτιμητή κατά τη μεταβίβαση και αντιστοιχεί στην αναπόσβεστη αξία.

8. Καταγγελία μίσθωσης: Η μίσθωση καταγγέλεται και ο οφειλέτης χάνει το ακίνητό του εάν δεν πληρώσει τρία ενοίκια ή προκύψει απόφαση ότι δεν είναι τελικά ευάλωτος ή άλλη δικαστική απόφαση περί δόλιας πτώχευσης, κλπ.

9. Στεγαστικό επίδομα: Ο οφειλέτης μπορεί να κάνει χρήση όποιου στεγαστικού επιδόματος είναι σε ισχύ και πληροί τα κριτήρια (εισοδηματικά, κλπ) για να το λάβει.

Ευάλωτος οφειλέτης

Όλα τα παραπάνω ισχύουν μόνο στις περιπτώσεις ευάλωτων και υπερχρεωμένων ιδιωτών. Η έννοια του ευάλωτου καθορίζεται από συγκεκριμένα κριτήρια, τα οποία πρέπει να πληρούνται σωρευτικά. Τα βασικότερα είναι τα εξής:

-η αξία της κύριας κατοικίας να μην ξεπερνά τις 250.000 ευρώ

-το υπόλοιπο της οφειλής να μην ξεπερνά τις 250.000 ευρώ. Στην οφειλή αυτή συνυπολογίζονται λογιστικοποιημένοι τόκοι από τους πιστωτές

-το οικογενειακό εισόδημα να μην ξεπερνά το μέγιστο ποσό των 45.000 ευρώ (17.000 ευρώ για έναν ενήλικα, συν 13.000 ευρώ για την/τον σύζυγο και 5.000 ευρώ για κάθε παιδί -μέχρι τρία).

-οι καταθέσεις της οικογένειας να μην ξεπερνούν τις 25.000 ευρώ

-η συνολική ακίνητη περιουσία της οικογένειας, συμπεριλαμβανομένης της κύριας κατοικίας, να μην ξεπερνά τις 500.000 ευρώ

-η αξία των μεταφορικών μέσων που αποκτήθηκαν εντός της τελευταίας 3ετίας να μην ξεπερνά τις 80.000 ευρώ. 

Επίσης, ισχύουν και τα κριτήρια που αφορούν στις περιπτώσεις που ορίζουν τους πληττόμενους από την πανδημία και τους επιλέξιμους για το πρόγραμμα Γέφυρα 2, σε περίπτωση ανέργων, φυσικών προσώπων με επιχειρηματική δραστηριότητα ή εταίρων προσωπικών και κεφαλαιουχικών εταιρειών κλπ

.