Ο πόλεμος και η ειρήνη γράφονται με τραγούδια

Μάλλον κανείς στον Δυτικό κόσμο δεν περίμενε τον πόλεμο στο έδαφος της Ουκρανίας μετά την εν ψυχρώ εισβολή της Ρωσίας.

Πόλεμος και ειρήνη, δύο κόσμοι, το μαύρο κα το λευκό, το δάκρυ και το χαμόγελο. Η παγκόσμια μουσική σκηνή, πολλές φορές έχει «μιλήσει» μέσα από τα τραγούδια, ειδικά από την δεκαετία του ’60 μέχρι τέλος της αντίστοιχης του ’80, τα ταραγμένα χρόνια του Ψυχρού πολέμου.

Ας θυμηθούμε χαρακτηριστικές περιπτώσεις ένθε και ένθε, σε μεγάλο βαθμό προερχόμενα από το χώρο της ροκ μουσικής.

War

Temptations, Edwin Starr, Bruce Springsteen

1969

Γράφτηκε εναντίον του πολέμου στο Βιετνάμ, από τους Norman Whitfield και Barrett Strong για την Motown. Αρχικά, τραγουδήθηκε από τους Temptations και εν συνεχεία, ο Whitfield ηχογράφησε ξανά το τραγούδι με τον Edwin Starr ως τραγουδιστή, με την εταιρεία να αποφασίζει να αποκλείσει την έκδοση των Temptations από την κυκλοφορία, ώστε να μην απωλέσει το κάπως πιο συντηρητικό της κοινό. Η version του “War” από τον Edwin Starr ανέβηκε στο Νο 1 του Top 100 του Billboard.

Στα μέσα της δεκαετίας του ’80, ο Bruce Springsteen διασκεύασε το τραγούδι, θέλοντας να διαμαρτυρηθεί για την πολιτική Ρήγκαν στην Κεντρική Αμερική. Το τραγούδι έφτασε στο Top10 του αμερικάνικου hit parade.

War pigs

Black Sabbath

1970

Οι πατέρες του metal από το Birbingham ήταν αυτοί που σηματοδότησαν τον καθαρό αντιμιλιταριαστικό λόγο στη σύγχρονη μουσική μαζί με τον John Lennon. Το War Pigs είναι το πρώτο τραγούδι που μας έρχεται στο μυαλό όταν σκεφτόμαστε αντιπολεμικά κομμάτια. Μαζί με το Electric Funeral και το  Children of the Grave είναι από τα πιο εμβληματικά αντιπολεμικά κομμάτια των Black Sabbath.

Tα βαριά (και ασήκωτα) riffs που νικάνε τον πόλεμο…

Imagine

John Lennon

1971

O μεγαλύτερος αντιμιλιταριστής και φιλειρηνιστής καλλιτέχνης, ένα trademark που ακόμα κα στις μέρες μας, μαζί με τον Che Guevara, αποτελούν τα σύμβολα των νεότερων γενιών, που αντιστέκονται στα πολεμικά σχέδια των μεγάλων της Γης.

Το Imagine αποτελεί τον ύμνο της ουτοπίας, την επικράτηση του ιδεαλισμού επί του κυνισμού των ισχυρών του Κόσμου. Το τραγούδι συνέθεσε ο Τζον Λένον στο γνωστό Steinway λευκό πιάνο, στο κτήμα Tittenhurst Park στην Αγγλία. Η Γιόκο Όνο έγραψε τους περισσότερους στίχους, το όνομά της όμως παραλήφθηκε από τους στίχους για πολλά χρόνια. Μέχρι το  2017 που ορίστηκε επίσημα συν-δημιουργός του Imagine.

Κέρδισε ένα βραβείο Grammy, ενώ το βρετανικό βιβλίο Singles Singles το ανέδειξε ως το δεύτερο καλύτερο single όλων των εποχών. Η BMI κατέταξε το τραγούδι ανάμεσα στα εκατό πιο αναγνωρίσιμα τραγούδια του 20ου αιώνα. Το 1985, η Central Park Conservancy μνημονεύει ένα μέρος του πάρκου προς τιμήν του Τζον Λένον, με ψηφιδωτό που γράφει Imagine.

“Φαντάσου όλους τους ανθρώπους να ζουν ειρηνικά.Μπορείς να πεις πως είμαι ονειροπόλος
αλλά δεν είμαι ο μόνος.
Εύχομαι μία ημέρα να μας συντροφεύσεις
και ο κόσμος να γίνει ένα”

Lady in Black

Uriah Heep

1970

Οι Uriah Heep ήταν από τις πιο έντεχνες μπάντες του ρόκ και σε αυτό το κομματι το αποδεικνύουν αφού προσεγγίζουν τον πόλεμο με έναν απόλυτα ποιητικό τρόπο, με μία λυτρωτική παρομοίωση.

Η συνάντηση ενός άντρα και μιας μυστηριώδους γυναίκα και η βοήθεια που ζητάει ο άνδρας ώστε να νικήσει τους εχθρούς του. Η Lady in Black αντιπροσωπεύει την λογική και την επιθυμία για ειρήνη. Το βασικό μήνυμα είναι πως δεν μπορούμε να χρησιμοποιούμε τον πόλεμο για να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε

Zombie

The Cranberries

1994

Η Ευρώπη ζει καταστάσεις με μικρούς αιματηρούς εμφύλιους λαών που μοιάζουν αρκετά αλλά διαφέρουν οι εθνικότητες τους, σχεδόν μια φορά στα 10 χρόνια. Και συμβαίνει δίπλα μας, στην Βαλκανική, μέχρι την Ισπανία και την Μεγάλη Βρετανία.

Από τη δράση του IRA μέχρι τον διχασμό για την ανεξαρτητοποίηση, Ιρλανδοί -όπως η αδικοχαμένη Dolores O’ Riordan- μεγάλωσαν με την αμφιβολία και την ανασφάλεια. Το τραγούδι λανσαρίστηκε το 1994, έφτασε στο νούμερο 1 σε χώρες όπως Αυστραλία, Δανία, Γαλλία, Βέλγιο ενώ ήταν καλύτερο τραγούδι το MTV το 1995.

Στο You Tube, 1 δισεκατομμύριο και 200 εκατομμύρια views μετά και η ανθρωπότητα ακόμα διχάζεται…

Miss Sarajevo

Passengers

1995

Ο Αμερικανός δημοσιογράφος Μπιλ Κάρτερ πρότεινε στον Μπόνο να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ βασισμένο στο υπόγειο κίνημα αντίστασης του Σεράγεβο. O Bono έκανε την παραγωγή της ταινίας: το έγκλημα της Βοσνίας, οι πολιτικά “συνειδητοποιημένοι” U2 πίσω από την σύνθεση μαζί με τον θρυλικό Brian Eno υπό το ψευδώνυμο Passengers  και το απίστευτο «κερασάκι στην τούρτα», η συμμετοχή δηλαδή του Luciano Pavarotti στο σχήμα.

Ο κύκλοι της ιστορίας επαναλαμβάνονται με διαφορετικούς πρωταγωνιστές, σε διαφορετικές χώρες της γηραιάς ηπείρου.

Η πρώην Γιουγκοσλαβία, το θρυμματισμένο βάζο της Βοζνίας Ερζεγοβίνης, μέσα από τα θλιμμένα μάτια της Miss Sarajevo. 

Forgotten Sons

Marillion

1983

Το λιγότερο γνωστό τραγούδι, σε σχέση με τα υπόλοιπα που παρουσιάζονται σε αυτό το μικρό αφιέρωμα. Ο τραγουδιστής των Marillion, Fish, είπε πει ότι το τραγούδι ήταν γραμμένο για τον εξάδελφό του ο οποίος, μη έχοντας άλλη επιλογή, καθώς η φτώχεια είχε φτάσει τους ανθρώπους σε κατάσταση απελπισίας, κατατάχθηκε στον στρατό ως μισθωμένος στρατιώτης για τον πόλεμο στην Βόρεια Ιρλανδία.

Από το 5’ 44’’ και μετά ένα ανεπανάλητπο τρίλεπτο που καλύπτεται από ένα πελώριο Γιατί.

One

Mettalica

1989

Κυκλοφόρησε ως single για τον τέταρτο δίσκο του συγκροτήματος ..And Justice for All. H καθηλωτική ιστορία που μας περιγράφουν οι Metallica με τους στίχους αλλά και το βίντεο κλιπ του κομματιού, είναι εμπνευσμένη από την νουβέλα Johnny Got His Gun του Dalton Trumbo, και καθιστά το κομμάτι ως ένα από τα εντονότερα αντιπολεμικά τραγούδια που έχουν γραφτεί.

Με τον american way τρόπο μετατρέπουν την οργή τους μέσω του κομματιού και του video σε ύμνο του heavy rock. 

Τα σχόλια περιττεύουν, η μουσική μιλά για εμάς…

Child In Time

Deep Purple

1970

Ένας από τους κορυφαίους ύμνους του ροκ, με στιχουργική θεματολογία τον Ψυχρό Πόλεμο, ταυτόχρονα μια διαμαρτυρία κατά του πολέμου στο Βιετνάμ. Ο Ian Gillan σχοινοβατεί μεταξύ επίγειου και υπερπέραντος, αφήνοντάς μας ένα πελώριο ερωτηματικό για το εύρος της φωνητικής έκφρασης.

Δεν χρειάζονται άλλα λόγια γιατί πιθανά να μειώσουν τη μεγαλοσύνη του.

Τρίτος Παγκόσμιος (Ο Πέτρος, ο Γιόχαν κι ο Φράνς)

Βασίλης Παπακωνσταντίνου

1974

Και πριν μάθουν τι είπε ο Μαρξ
στρατιώτες τους πήραν στον πόλεμο παν

ο Πέτρος ο Γιόχαν κι ο Φράνς
σαν ήρωες έπεσαν κάτω απ’ τα τανκς

Ποτέ άλλοτε, η πολιτική θεωρία, οι άνθρωποι και ο πόλεμος δεν συναντήθηκαν τόσο εμφατικά σε ένα μουσικό κομμάτι. Το 1974 κυκλοφόρησε ο αξεπέραστος δίσκος «Τραγούδια του δρόμου» του Μάνου Λοΐζου που το περιείχε, αλλά το συγκεκριμένο τραγούδι γράφτηκε ανάμεσα στο 1964-65, σε στίχους του Γιάννη Νεγρεπόντη, οι οποίοι παραμένουν δραματικά επίκαιροι, ανεξαρτήτως εποχής.