«Κοινωνικοοικονομικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις του αθλητισμού» Της Βούλας Ζορμπά

Ο «Πράσινος Αθλητισμός» αποτελεί ένα από τα βασικά ζητήματα του Τομέα Προτεραιότητας: «Κοινωνικοοικονομικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις του αθλητισμού» σύμφωνα με Ψήφισμα του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών, συνελθόντων στο πλαίσιο του Συμβουλίου, σχετικά με το πρόγραμμα εργασιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον αθλητισμό  (Ιανουάριος 2021 —  Ιούνιος 2024)το οποίο έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με αριθμό (2020/C 419/01).

Μετά από Πρόσκληση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον ορισμό εμπειρογνωμόνων των κρατών – μελών, προτάθηκα από τον Γενικό Γραμματέα Αθλητισμού κο. Γεώργιο Μαυρωτά στον πρώην Υφυπουργό Αθλητισμού και νυν Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης κο. Λευτέρη Αυγενάκη να εκπροσωπήσω την Ελλάδα στην Ομάδα Εμπειρογνωμόνων του «Πράσινου Αθλητισμού».

Σκοπός της Ομάδας Εμπειρογνωμόνων του «Πράσινου Αθλητισμού» είναι η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, η ανάπτυξη γνώσεων, η ευαισθητοποίηση και η εκπόνηση πρότασης για κοινό πλαίσιο με κοινές δεσμεύσεις, λαμβανομένου υπόψη του ευρωπαϊκού συμφώνου για το κλίμα.

Η 1^η συνάντηση της Ομάδας Εμπειρογνωμόνων του Πράσινου Αθλητισμού πραγματοποιήθηκε στις 4 Μαΐου 2021 και μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί εννέα συναντήσεις.

Στην 1^η αυτή συνάντηση έγινε παρουσίαση από εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Ολυμπιακής Επιτροπής στην Ευρωπαϊκή Ένωση η οποία επεσήμανε πώς ο αθλητισμός επηρεάζεται από την κλιματική αλλαγή (π.χ. μειωμένες ευκαιρίες για χειμερινά σπορ, αύξηση ακραίων καιρικών φαινομένων όπως πλημμύρες, ζέστη και ξηρασία, επίδραση της υπερθέρμανσης του πλανήτη για τους αθλητές) και πώς ο ίδιος ο αθλητισμός μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην κλιματική αλλαγή (π.χ. παραγωγή και χρήση αθλητικού εξοπλισμού, μεγάλες αθλητικές εκδηλώσεις, διεθνή ταξίδια αθλητών και φιλάθλων).

Παρουσίασε παραδείγματα ολοκληρωμένων στρατηγικών βιωσιμότητας που εφαρμόζονται από αθλητικούς οργανισμούς και συλλόγους, στρατηγικές που υιοθετήθηκαν για τη διοργάνωση αθλητικών εκδηλώσεων και κατέθεσε στην Ομάδα Εμπειρογνωμόνων του «Πράσινου Αθλητισμού»  χρήσιμες προτάσεις για το μελλοντικό μας έργο όπως:

• Την διερεύνηση για το αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής στον αθλητισμό στην Ευρώπη και τις προκλήσεις που φέρνει.
• Την κατανόηση του τοπίου των πράσινων αθλημάτων στην ΕΕ, καταγράφοντας υπάρχοντα έργα, πρωτοβουλίες και καλές πρακτικές.
• Την ενσωμάτωση των αναγκών και των ιδιαιτεροτήτων του αθλητισμού στην εφαρμογή των υφιστάμενων περιβαλλοντικών νόμων και πολιτικών.
• Την ανάπτυξη καθοδήγησης στους αθλητικούς οργανισμούς και διαχειριστικές αρχές σχετικά με τον τρόπο αποτελεσματικής χρήσης των κονδυλίων της ΕΕ για την υποστήριξη του πράσινου αθλητισμού (μέσω έργων υποδομής ή στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+).
• Την αξιοποίηση και την συνεισφορά σε υπάρχουσες πρωτοβουλίες. π.χ. Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για το Κλίμα και Πλαίσιο Δράσης Αθλητισμού του ΟΗΕ για το κλίμα.

Στην 1η συνάντηση έγινε επίσης μία ακόμη παρουσίαση από εκπρόσωπο της Γενικής Διεύθυνσης Δράσης για το Κλίμα (DG CLIMA) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ο οποίος  έδωσε μια επισκόπηση του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για το Κλίμα και της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, στο πλαίσιο του πράσινου και βιώσιμου αθλητισμού λέγοντας ότι:

• Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία στοχεύει στο να βοηθήσει την Ευρώπη να γίνει κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050, χρησιμοποιώντας τόσο μέτρα περιορισμού της κλιματικής δράσης όσο και πολιτικές προσαρμογής.
• Καθώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει ολοένα και περισσότερο τις ζωές των πολιτών, είναι σημαντικό να ενθαρρυνθεί η υποστήριξη και η δέσμευση των ευρωπαίων πολιτών στη δράση για το κλίμα.
• Το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για το Κλίμα αφορά στην ευαισθητοποίηση, την αναζήτηση και την προώθηση θετικής δράσης για το κλίμα και τη διασφάλιση υποστήριξης για την Πράσινη Συμφωνία σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.
• Στόχος του είναι να βοηθήσει τους ανθρώπους να μάθουν περισσότερα για την κλιματική αλλαγή, να αναπτύξουν νέες λύσεις και να υποστηρίξουν το κίνημα για το κλίμα. Επιπλέον, ο στόχος είναι να καταστεί δυνατή μια δημοκρατική δράση για την κλιματική αλλαγή βασισμένη στην επιστήμη, διαφανής, τοπικά θεμελιωμένη και χωρίς αποκλεισμούς.
• Οι δράσεις πρέπει να είναι προσαρμοσμένες στα τοπικά πλαίσια και όλοι να μπορούν να συμμετέχουν, ξεκινώντας από μικρές δεσμεύσεις.
• Οι αθλητές, οι διοργανωτές του αθλητισμού και οι λάτρεις του αθλητισμού είναι απαραίτητοι για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
• Οποιοσδήποτε πολίτης και αθλητικός οργανισμός μπορεί να γίνει πρεσβευτής του Συμφώνου για το Κλίμα και να καταχωρήσει τη δική του υπόσχεση στον ιστότοπο Protect What You Love | Count Us In (count-us-in.org).

Σε όλες αυτές τις συναντήσεις εκτός από την ανταλλαγή των βέλτιστων πρακτικών, οι οποίες παρουσιάζονται από εκπροσώπους των κρατών – μελών αλλά και από εκπροσώπους μεγάλων αθλητικών οργανώσεων – όπως για παράδειγμα η FIFA – πραγματοποιείται η προετοιμασία του Ευρωπαϊκού οδηγού για τον «Πράσινο αθλητισμό», με τίτλο: «Συστάσεις για ένα κοινό πλαίσιο για τον αειφόρο αθλητισμό».

Ο Ευρωπαϊκός Οδηγός για τον «Πράσινο αθλητισμό» περιλαμβάνει τους ακόλουθους τομείς:

1. Τον τομέα των αθλητικών υποδομών με αντικείμενο την συντήρηση, την κατασκευή και τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής στις αθλητικές υποδομές.
2. Τον τομέα των αθλητικών εκδηλώσεων με έμφαση σε μικρότερες διοργανώσεις καθώς οι μεγάλες διοργανώσεις έχουν συνήθως μια έννοια βιωσιμότητας.
3. Τον τομέα των καινοτόμων διατομεακών λύσεων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και τον περιορισμό των αρνητικών επιπτώσεων του αθλητισμού στο κλίμα.
4. Τον τομέα της εκπαίδευσης και την προώθηση βιώσιμων αθλητικών πρακτικών.
5. Τον τομέα των επιπτώσεων του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για το Κλίμα στο αθλητικό κίνημα.

Οι εκπρόσωποι των κρατών μελών έχουμε χωριστεί σε πέντε υποομάδες που αντιστοιχούν στα εν λόγω κεφάλαια του κειμένου – πρότασης. Η Ελλάδα μαζί με την Κροατία, Γαλλία, Τσεχία, Γερμανία και Κύπρο συμμετέχει στην πρώτη υποομάδα που αφορά στον τομέα των αθλητικών υποδομών.

Στο πλαίσιο της παραπάνω συμμετοχής της Ελλάδας υποβάλαμε ως καλή πρακτική της χώρας μας τον «Οδηγό Ενεργειακής Αναβάθμισης και Σχεδιασμού των υφιστάμενων και νέων αθλητικών εγκαταστάσεων της Ελλάδας», τον οποίον παρουσιάσαμε με τον Γενικό Γραμματέα Αθλητισμού το περασμένο Μάρτιο στις Βρυξέλλες.

Ο οδηγός αυτός αποτελεί μέρος του έργου «Τεχνική Υποστήριξη για την υλοποίηση επενδύσεων καθαρής ενέργειας στο πλαίσιο του Ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας» το οποίο ξεκίνησε στο πλαίσιο της Στρατηγικής Σύμπραξης Ελλάδας–Γερμανίας στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) και τη ενεργειακής απόδοσης, και στο πλαίσιο του Μέσου Τεχνικής Υποστήριξης που εφαρμόζεται από την Γενική Διεύθυνση Υποστήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων (DG REFORM) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Το έργο το οποίο αποσκοπεί στην αποδοτική και αποτελεσματική επίτευξη των εθνικών στόχων για την ενέργεια και το κλίμα για το 2030, υλοποιήθηκε από την εταιρεία (GIZ) και οι κύριοι δικαιούχοι του έργου είναι το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού.

Η σύνταξη του οδηγού ξεκίνησε στις αρχές του 2022, όμως από τον Οκτώβριο του 2020 είχαν προηγηθεί διαδικασίες και ενέργειες προκειμένου να υποβληθεί σχετική πρόταση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή μετά από πρόσκληση της Προεδρίας της Κυβέρνησης. Σε όλη αυτό το χρονικό διάστημα το Τμήμα Ενεργειακής Αναβάθμισης Αθλητικών Εγκαταστάσεων στο οποίο προΐσταμαι σε συνεργασία με τον Γενικό Γραμματέα Αθλητισμού κο. Γ Μαυρωτά συμμετείχαμε στην ολοκλήρωση του οδηγού.

Στο σημείο αυτό θα ήθελα να σας παρουσιάσω τα βασικά σημεία του οδηγού του οποίου η δομή  βασίστηκε στην επιστήμη και συγκεκριμένα σε μελέτες που έχουν εκπονηθεί από το Τμήμα Ενεργειακής Αναβάθμισης Αθλητικών Εγκαταστάσεων.

Στην 1^η ενότητα με τίτλο «Περιγραφή των αθλητικών εγκαταστάσεων» εξετάζονται τα χαρακτηριστικά του αποθέματος αθλητικών εγκαταστάσεων της χώρας, κατατάσσοντας τες  σε κατηγορίες όπως ανοιχτά-κλειστά γήπεδα, κολυμβητήρια, γυμναστήρια, γήπεδα, με ή χωρίς θεατές.

Σε αυτή την ενότητα αναλύονται οι ενεργειακές καταναλώσεις των αθλητικών εγκαταστάσεων και οι τρόποι υπολογισμού τους, και παρουσιάζονται ανταγωνιστικές λύσεις ενεργειακής αναβάθμισης και προοπτικές ενεργειακού σχεδιασμού.

Τέλος στην ενότητα αυτή δίνονται κατευθυντήριες οδηγίες κατά την αναγνώριση σημείων που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής στον αρχικό σχεδιασμό των εγκαταστάσεων (ανά κατηγορία) και ακολουθεί η περιγραφή συστήματος ενεργειακής διαχείρισης.

Στην 2^η ενότητα με τίτλο «Τεχνολογίες και μέτρα» εξετάζονται τα μέτρα μηδενικού και χαμηλού κόστους παρουσιάζοντας προτάσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε υφιστάμενες εγκαταστάσεις καθώς επίσης και νέες τεχνολογίες εξοικονόμησης / παραγωγής ενέργειας με την εφαρμογή ενδεδειγμένων τεχνολογιών ανά κατηγορία αθλητικών εγκαταστάσεων.

Σε αυτή την ενότητα περιγράφεται επίσης η οικονομική ανάλυση κόστους – οφέλους καθώς επίσης και τα εργαλεία χρηματοδότησης.

Στην 3^η ενότητα με τίτλο «Υλοποίηση Έργων» περιγράφονται τα βήματα της διαδικασίας, από την λήψη στοιχείων μέχρι την κατασκευή και την παρακολούθηση λειτουργίας της αθλητικής εγκατάστασης καθώς επίσης και ποια στοιχεία πρέπει να περιλαμβάνονται στα τεύχη έχοντας υπόψη και άλλες απαιτήσεις που πρέπει να εξεταστούν όπως νομιμότητα, πυροπροστασία, προσβασιμότητα κλπ).

Ο «Οδηγός Ενεργειακής Αναβάθμισης και Σχεδιασμού των υφιστάμενων και νέων αθλητικών εγκαταστάσεων της Ελλάδας» παρουσιάστηκε τον περασμένο Ιανουάριο στα στελέχη της Διεύθυνσης Τεχνικών Αθλητικών Έργων του Υφυπουργείου Αθλητισμού και στα στελέχη των Εθνικών Αθλητικών Κέντρων της χώρας στο πλαίσιο διεξαγωγής δύο κύκλων επιμορφωτικών σεμιναρίων, τα οποία ολοκληρώθηκαν επιτυχώς.

Ο οδηγός έχει αναρτηθεί στην επίσημη ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού του Υπουργείου Παιδείες, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού και είμαστε στην διάθεση σας για οποιαδήποτε διευκρίνιση η ερώτηση που προκύψει από την ανάγνωση του.

https://www.gga.gov.gr/athl-egatastaseis/kathares-texnologies

Μέχρι τέλος του έτους ο Ευρωπαϊκός Οδηγός για τον Πράσινο Αθλητισμό πρόκειται να ψηφιστεί από την Ομάδα Εμπειρογνωμόνων του «Πράσινου Αθλητισμού», γεγονός που δείχνει ότι θα έχουμε αρκετή δουλειά ως Υπουργείο αλλά και ως Χώρα.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΖΟΡΜΠΑ

MSc. Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π

Προϊσταμένη Τμήματος Ενεργειακής Αναβάθμισης Αθλητικών Εγκαταστάσεων

Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Υποψήφια Δημοτική Σύμβουλος με τον συνδυασμό “Χάρης Ρώμας – Χαλάνδρι στο Φώς”