Στις 27 Σεπτεμβρίου 1831, έξω από τον Άγιο Σπυρίδωνα στο Ναύπλιο, ο πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας, Ιωάννης Καποδίστριας, έπεσε νεκρός από τα άνανδρα χτυπήματα και τις σφαίρες των Γεώργιου και Κωνσταντίνου Μαυρομιχάλη. Επισήμως, το έγκλημα αποδόθηκε σε προσωπική βεντέτα για τη φυλάκιση του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, όμως η Ιστορία δεν εξαντλείται στις επίσημες εκδοχές.
Η δολοφονία εκείνη υπήρξε κομβικό σημείο. Η προσπάθεια δημιουργίας ενός συγκροτημένου, ανεξάρτητου κράτους διακόπηκε βίαια και η Ελλάδα οδηγήθηκε σε πολιτική αστάθεια, με τις ξένες δυνάμεις να επιβάλλουν τελικά την έλευση του Όθωνα.Έκοψε βίαια την προσπάθεια δημιουργίας ενός συγκροτημένου, ανεξάρτητου κράτους. Επέβαλε ουσιαστικά την εξάρτηση της Ελλάδας από τις μεγάλες δυνάμεις και εδραίωσε ένα πρότυπο πολιτικής ζωής με ξένες παρεμβάσεις και εσωτερικές διχόνοιες.
Πέρα από τους φυσικούς δράστες, υπήρχαν και οι ηθικοί αυτουργοί. Οι Μεγάλες Δυνάμεις, κυρίως η Αγγλία και η Γαλλία, έβλεπαν με καχυποψία τον Καποδίστρια, που επιχειρούσε να οργανώσει την Ελλάδα σε βάση ανεξαρτησίας και με σαφή ρωσικό προσανατολισμό. Δεν είναι τυχαίο ότι οι ίδιοι πολιτικοί κύκλοι, που αντιμάχονταν τον Καποδίστρια και θεωρούνται ηθικοί αυτουργοί της δολοφονίας, αργότερα ανέλαβαν την ηγεσία της χώρας, βαφτισμένοι ως «εκσυγχρονιστές», αλλά δεμένοι με τα άρματα ξένων προστάτων.
Ο φάκελος της δολοφονίας παραμένει μέχρι σήμερα απόρρητος στο βρετανικό Foreign Office (FO 78/193, FO 78/198, FO 78/203, FO 78/216), παρά το γεγονός ότι συνήθως τέτοια έγγραφα αποχαρακτηρίζονται μετά από 30 χρόνια. Η παραμονή του φακέλου στα συρτάρια ενισχύει τις υποψίες για ξένη ανάμειξη, κυρίως βρετανική ή γαλλική.
Παρόμοια δράση των ηθικών αυτουργών τη συναντάμε και στην ηρωίδα του έπους του 1821, Μαντώ Μαυρογένους. Ο ένας εκ των ηθικών αυτουργών και μετέπειτα πρωθυπουργός, ο Ιωάννης Κωλέττης, συνδέεται όχι μόνο με την εξόντωση του Καποδίστρια αλλά και με την προσωπική τραγωδία της Μαυρογένους. Ως επικεφαλής του «γαλλικού κόμματος» και πολιτικός αντίπαλος του Κυβερνήτη, ωφελήθηκε από τη δολοφονία και από την ανατροπή του οράματος για ένα ανεξάρτητο ελληνικό κράτος. Την ίδια στιγμή, πολέμησε μεθοδικά τη σχέση της Μαυρογένους με τον Δημήτριο Υψηλάντη, φοβούμενος ότι ένας τέτοιος γάμος θα δημιουργούσε έναν πανίσχυρο άξονα με φιλορωσικό προσανατολισμό και μεγάλη λαϊκή απήχηση, ικανό να απειλήσει τη δική του εξουσία. Η απομόνωση της αγωνίστριας υπήρξε απόλυτη. Η γυναίκα που διέθεσε ολόκληρη την περιουσία της για τον Αγώνα και πολέμησε γενναία, εγκαταλείφθηκε από το κράτος και πέθανε φτωχή στη Μύκονο το 1848. Έτσι, το όνομα του Κωλέττη μένει χαραγμένο στην ιστορική μνήμη δίπλα σε δύο σκοτεινές σελίδες «της δολοφονίας του κυβερνήτη και της εγκληματικής εγκατάλειψης μίας ηρωίδας».
Η δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια δεν ήταν μόνο ο θάνατος ενός σπουδαίου ανθρώπου. Ήταν η ανακοπή του οράματος, για ένα ανεξάρτητο ελληνικό κράτος που θα στηριζόταν στη δικαιοσύνη, στην εκπαίδευση και στην παραγωγική ανασυγκρότηση. Στη θέση του επικράτησαν οι φατριασμοί, οι εξαρτήσεις και η επιβολή των Μεγάλων Δυνάμεων.
Όπως συχνά συμβαίνει στην ιστορία, οι προδότες και οι εξαρτημένοι από την εξουσία βρέθηκαν να γράφουν το αύριο, ενώ η αλήθεια έμενε θαμμένη, μαζί με τον «φάκελο Καποδίστρια» στα συρτάρια του Λονδίνου. Όσο οι ίντριγκες και οι φιλοδοξίες διαμορφώνουν την πορεία της χώρας, οι ήρωες σβήνουν στη λήθη, η πρόοδος θα σημαίνει αποδοχή των συμφερόντων συγκεκριμένων δυνάμενων και οι φάκελοι της αλήθειας θα παραμένουν κλειστοί, θυμίζοντάς μας πως η Ιστορία γράφεται και από τους προδότες.
Leave a comment